De ontwikkeling van peuters gaat in sneltreinvaart door en spelen is hierin een belangrijk onderdeel. Spelen legt de basis voor nieuwe vaardigheden en maakt peuters steeds creatiever en communicatief vaardiger. Spelenderwijs leren, hoe gaat dat, wat is erbij nodig en welke activiteiten zijn geschikt? Allemaal vragen die we voor jullie als ouders hebben beantwoord!

Het belang van spelen voor peuters

Er zijn tal van mogelijkheden en manieren om samen te spelen. Natuurlijk is het op de eerste plaats belangrijk om samen leuke dingen te doen. De ene peuter is de andere niet, dus het is ook van belang om je kindje niet te vergelijken met anderen, dus ook niet met je oudste bijvoorbeeld!

Let op wat je peuter al kan en toon als ouder je trots. Dat zal je peuter stimuleren om de ontwikkeling voort te zetten. Knutselen, verstoppertje spelen, zwemmen, het zijn allemaal geweldige activiteiten om met je peuter te ondernemen. Zulke uitjes zijn niet alleen goed voor de ontwikkeling van je kleine, maar ook voor jou om je kind beter te leren kennen. Hoe reageert je kindje op een andere omgeving en prikkels van buitenaf? Houd in je achterhoofd dat balans van groot belang is en rust na een drukke middag vol sport en spel ook uit met je peuter. Enkele rustige activiteiten zoals lezen, samen een smoothie maken of kleuren kunnen hier goed bij passen. 

Motoriek

Peuters zijn voortdurend bezig met het ontwikkelen van hun motorische vaardigheden. Zowel de fijne als de grove motoriek kan worden gestimuleerd middels speelgoed en activiteiten. De grove motoriek wordt bijvoorbeeld bevorderd door loopfietsjes, overgooien met een bal en tikkertje. Daarentegen kunnen puzzels, kleien en vingerverven bijdragen aan het ontwikkelen van de fijne motoriek. Beide elementen zijn van groot belang.

De ontwikkeling van de fijne motoriek legt de basis voor vaardigheden zoals schrijven en knippen. Grove motoriek is daarnaast ook verbonden met het evenwichtsgevoel, wat goed te stimuleren is door bijvoorbeeld spelen op de evenwichtsbalk, klimmen of spelen op de wipwap. 

Spelactiviteiten voor de fijne motoriek

• Dominosteentjes zetten
• Bouwen met blokken
• Stickers plakken

Spelactiviteiten voor de grove motoriek

• Krantenproppengevecht
• Ballon hooghouden
• Bowlen (met waterflessen en een voetbal)

Inlevingsvermogen en fantasie

Peuters hebben een levendige verbeeldingskracht en stelen de show in allerlei rollenspellen. Als ouder is het van belang dat je je kunt inleven in de belevingswereld van je peuter en deze te stimuleren. Deze stimulatie vind je bijvoorbeeld in verhaaltjesboeken, maar ook in toneelstukjes zoals ‘vadertje en moedertje’ en koken in een speelgoedkeuken.

Rollenspellen helpen je peuter bij het ontwikkelen van sociale en emotionele vaardigheden. Daarnaast leert je kindje ook samenwerken en samen delen. Allemaal heel belangrijk dus! Om hun belevingswereld optimaal tot uiting te laten komen, laat je peuters het spel leiden. Laat je kind zelf het spelmateriaal of de setting kiezen en wacht eens af met welk rollenspel hij of zij komt aanzetten. Je zult versteld staan van de manieren waarop jonge kinderen prikkels, voorbeelden en input vanuit het dagelijks leven meenemen in hun spel!

Sociale vaardigheden

Natuurlijk is het gezellig om als ouder samen met je peuter te spelen, maar om de sociale vaardigheden optimaal te stimuleren is meer nodig. Het is belangrijk om peuters de kans te geven met andere kinderen te spelen. Dit geldt voor zowel kindjes uit dezelfde leeftijdscategorie, als kinderen van andere ontwikkelingsniveaus. Op deze manier leren ze goed communiceren, speelgoed delen en wordt het empathisch vermogen geprikkeld. Natuurlijk gaat dit samenspelen niet altijd van een leien dakje en ontstaat er hier en daar onenigheid of zelfs ruzie. Geen paniek, want ook deze ervaringen dragen bij aan de ontwikkeling van sociale vaardigheden. Zo zullen gevoelens als onrechtvaardigheid, schuld en opluchting zich afwisselen en ervoor zorgen dat je peuter steeds meer inlevingsvermogen toont. 

Ik ga buitenspelen!

Lekker naar buiten; de bossen in, naar de kinderboerderij, een eindje fietsen, of naar de speeltuin.

Samen met je peuter buitenspelen is van groot belang. Buitenspel voorziet je kind van andere prikkels en heeft daarnaast ook enkele gezondheidsvoordelen. Zo komt het de weerstand van je kleintje ten goede wanneer jullie zo nu en dan lekker buiten ravotten. Graven in het zand, de frisse buitenlucht en de geitjes voeren. Allemaal kansen voor het afweersysteem om zichzelf te sterken, want je kindje zal heel wat meer vieze beestjes tegenkomen dan tijdens het kleuren binnen.

Vergeet ook de gezonde dosis vitamine D niet! Door het directe contact met zonlicht maakt de huid dit belangrijke vitamientje aan. Hoe leuk is het ook om samen de natuur te verkennen? Grote kans dat de aandacht van je peuter gevangen wordt door verschillende insecten, bloemen en andere natuurverschijnselen. Grijp deze momenten aan om de kennis van je kind uit te breiden, dat is nog eens spelenderwijs leren!

Veiligheid voorop

Bij het kiezen van speelgoed en activiteiten voor peuters is het belangrijk om rekening te houden met hun veiligheid. Peuters zijn nog steeds erg kwetsbaar en kunnen zich gemakkelijk bezeren aan scherpe randen of kleine onderdelen van speelgoed. Het is daarom belangrijk om speelgoed te kiezen dat veilig is en dat geschikt is voor de leeftijd van de peuter. Het is ook belangrijk om toezicht te houden op peuters tijdens het spelen en om speelgoed op te bergen dat niet geschikt is voor hun leeftijdsgroep.

Een veilige leeromgeving is ook van belang, zie erop toe dat de grenzen van je peuter niet worden overschreden. Hierbij kun je denken aan verbale benadering door oudere kinderen, maar ook lichamelijke grenzen. Jij als ouder bent altijd nog de aangewezen persoon om je jonge kindje te beschermen en je peuter heeft jouw geborgenheid nodig om zich in gerustheid te ontplooien. 

Spelen of dagelijkse vaardigheden?

Er zijn een boel activiteiten die enorm leerzaam zijn voor peuters, maar die we misschien niet zo snel als spelen bestempelen. Denk bijvoorbeeld aan het zelf aankleden, de boodschappen uitpakken en blokjes sorteren op kleur of grootte. Deze activiteiten zijn misschien niet zo gezellig als een potje voetbal, maar dragen wel degelijk bij aan de ontwikkeling van je kleintje!

Onder andere de motoriek en de intelligentie wordt bij activiteiten uitgedaagd. Belangrijk hierbij is de kracht van herhaling. Hoe vaker een peuter een bepaalde handeling kan oefenen, hoe beter deze uiteindelijk zal gaan. Goed in het dagelijks leven, maar ook voor het zelfvertrouwen! Sommige peuters vertonen typisch gedrag, waarbij ze lang om zich heen kunnen kijken. Vaak betekent dit dat ze observeren en proberen te begrijpen wat, hoe en waarom de dingen om hen heen gebeuren. Ook dit is belangrijk voor de ontwikkeling, dus laat maar lekker staren!

Ouders klaar? Spelen maar!

Je hebt nu al veel kunnen lezen over spel en ontwikkeling bij peuters. Toch zijn er een paar tips die we je niet wilden onthouden. 

• Zorg ervoor dat jij de signalen van je peuter kunt lezen. Let hierbij op geluiden, gezichtsuitdrukkingen en gebaren die je kindje maakt. Probeer frustraties voor te zijn door in te spelen op de kleine seintjes. 
• Zorg voor balans! We noemden het eerder al en dat is niet voor niets. Spelen betekent leren en leren is, net als voor ons volwassenen, hartstikke vermoeiend! Vul de dagen dan ook niet met alleen maar drukke activiteiten. De zogenaamde ‘quiet time’, waarin jullie rustig spelen of rusten, is van groot belang!